ชามะตูม

มะตูม

 
ชื่อวิทยาศาสตร์ Aegle marmelos ( Linn.) Corr 
ชื่อพื้นเมือง มะปิน(เหนือ) กะทันตาเถร, ตูม,ตูมดัง(ใต้) มะตูม (กลาง,ใต้ )บักตูม,หมากตูม (อีสาน) พะเนิว ( เขมร )

ลักษณะ
มะตูมเป็นไม้ขนาดกลางสูงถึง 15 เมตร ตามลำต้นและกิ่งมีหนามแข็งแหลมคมอยู่มากมาย เรือนยอดกลม เปลือกลำต้นเรียบ สีน้ำตาล ใบเป็นใบประกอบชนิด มีใบย่อยสามใบ ออกเวียนกันรอบกิ่ง ใบย่อยรูปไข่หรือรูปหอกแกมรูปไข่ ปลายเรียวแหลม กว้าง 1.75 - 7.5 ซม. ยาว 4 - 13.5 ซม. ขอบใบหยักเป็นใบเลื่อยฐานใบมน ก้านใบยาว ใบมีกลิ่นหอม หากนำมาส่องแดดจะเห็นเนื้อใบมีต่อมน้ำมันจุดใส ๆ กระจายอยู่ดอกเป็นดอกช่อ ออกตรงปลายกิ่งหรือซอกใบ ดอกย่อยสีขาวหรือขาวปนเขียว มีกลิ่นหอมไกล กลีบเลี้ยง 5 กลีบ กลีบดอก 4 - 5 กลีบ เกสรตัวผู้มีหลายอัน เกสรตัวเมียมี 1 อัน ผลเป็นรูปไข่หรือรูปกลม เปลือกผลจะหนาแข็ง ผลอ่อนจะมีเปลือกสีเขียว เมื่อแก่จะกลายเป็นสีเขียวอมเหลือง ภายในผลมีเนื้อเป็นสีส้มปนเหลือง เนื้อนิ่ม มีเมล็ดมากแทรกอยู่ในเนื้อผล การปลูก มะตูมขยายพันธ์โดยการเพาะเมล็ด และการตอนกิ่งมะตูมเป็นไม้ที่ปลูกกลางแจ้ง และทนต่อความร้อนได้ดี

ประโยชน์ทางยา
รากมะตูม รสปร่า ชา ขื่นเล็กน้อย แก้พิษฝี แก้ไข้ แก้ลมหืดหอม ไอ ช่วยบำบัดเสมหะ รักษาน้ำดี ใบรสฝาด เป็นยาบำรุงธาตุ ทำให้เจริญอาหาร แก้โรคลำไส้ แก้ท้องเดิน น้ำที่คั่นจาดใบใช้แก้หวัด แก้หลอดลมอักเสบ ผลมะตูมอ่อน สรรพคุณ บำรุงธาตุเจริญอาหารและช่วยขับลมผาย ผลมะตูมสุก รสหวาน สรรพคุณแก้ลม แก้เสมหะ แก้มูกเลือด บำรุงไฟธาตุ แก้กระหายน้ำ ขับลมผาย